Anh có về Quảng Yên với em không
Bạch Đằng Giang với biết bao trang sử
Giặc Nguyên Mông tan tành nơi cửa tử
Bản hùng ca còn vang mãi hào hùng

Những câu thơ đã gợi lên biết bao cảm xúc cho mỗi người khi đến với mảnh đất Quảng Yên – một vùng đất hội tụ đầy đủ hình sông thế núi, với lịch sử hào hùng. Đến với thị xã Quảng Yên hôm nay, du khách sẽ có thể cảm nhận một không khí tươi mới với cảnh sắc thiên nhiên hữu tình và rất nhiều địa chỉ du lịch độc đáo và những lễ hội đặc sắc. Và tại trung tâm của thị xã Quảng Yên có một công trình văn hóa lịch sử không chỉ có ý nghĩa quan trọng với nhân dân Quảng Yên mà còn là niềm tự hào của người dân Việt Nam trước bạn bè quốc tế đó là Bảo tàng Bạch Đằng – nơi lưu giữ hàng ngàn hiện vật, chứng tích của một thời đấu tranh hào hùng trên mảnh đất Quảng Yên.
Bảo tàng Bạch Đằng nằm ở vị trí khá thuận lợi, ngay ngã ba trung tâm TX Quảng Yên. Qua các hiện vật bảo tàng, du khách sẽ được chứng kiến toàn bộ tiểu sử của trận thủy chiến Bạch Đằng đại thắng năm 1288 và tìm hiểu lịch sử, văn hóa của mảnh đất và con người nơi đây.

Bảo tàng Bạch Đằng  được xây dựng lại từ năm 1998, tên gọi của Bảo tàng mang tên dòng sông Bạch Đằng lịch sử, nơi diễn ra những chiến công vang dội chống giặc ngoại xâm, bảo vệ chủ quyền của dân tộc mấy trăm năm trước.
Hiện nay, bên trong Bảo tàng có khoảng hơn 1.000 hiện vật, tranh ảnh, bản đồ với 3 phòng trưng bày chuyên đề khác nhau. Bước vào Bảo tàng, ngay bên phải tầng 1, là phòng trưng bày chuyên đề số 1 với tên gọi “210 năm trấn lỵ Quảng Yên”. Ngoài trưng bày các tác phẩm văn học, nghệ thuật của các tác giả là những người con của quê hương Quảng Yên, nơi này còn trưng bày các hiện vật, bản đồ, tranh ảnh xuyên suốt từ thời tiền sử đến khi hình thành lên đô thị cổ Quảng Yên để phần nào làm sáng tỏ hơn về quá trình thay đổi và phát triển trấn lỵ Quảng Yên xưa và nay. Tại đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những hiện vật, các công cụ sản xuất bằng đá như: Thạp, thố, rìu, giáo... thuộc nền văn hoá Hạ Long cách ngày nay từ 3.500 đến 2.500 năm. Ngoài ra, còn có rất nhiều hiện vật qua các giai đoạn lịch sử khác nhau.

Kết thúc chuyên đề “210 năm trấn lỵ Quảng Yên”, du khách sẽ lên tầng 2 của Bảo tàng; đây là phòng trưng bày chuyên đề về Chiến thắng Bạch Đằng năm 1288, cũng là điểm nhấn chính của Bảo tàng mà rất nhiều du khách quan tâm. Dòng sông Bạch Đằng đã đi vào lịch sử với 3 lần chiến thắng vẻ vang, trở thành niềm tự hào không chỉ của nhân dân TX Quảng Yên, Quảng Ninh mà còn của cả dân tộc Việt Nam. Tại đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một số các hiện vật lịch sử còn lưu giữ lại được qua các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược. Du khách sẽ cảm thấy hết sức thú vị khi được thuyết minh viên tại Bảo tàng “thổi hồn” vào các hiện vật tư liệu, truyền tải khá đầy đủ nội dung về các cuộc kháng chiến oanh liệt của quân dân nhà Trần trên dòng Bạch Đằng giang lịch sử. Một số hiện vật lịch sử liên quan đến Chiến thắng Bạch Đằng như: Khiên (lá chắn), loa (để làm hiệu lệnh cho quân sĩ), cọc gỗ Bạch Đằng, mảnh vỡ tàu chiến của địch v.v. sẽ cho du khách một cái nhìn đầy đủ hơn về trận chiến năm xưa.

Điểm kết của cuộc hành trình tham quan bảo tàng của du khách sẽ là phòng trưng bày các hiện vật về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, chống đế quốc Mỹ và tổng hợp về văn hoá Việt cổ ở TX Quảng Yên. Đặc biệt, trong đó có nhiều tư liệu liên quan đến các công trình kiến trúc Pháp ở Quảng Yên mà các công trình đó vẫn còn tồn tại đến ngày nay như: Trại lính khố xanh, khố đỏ, nhà kiểm lâm, kho bạc, toà công sứ, trung tâm hiến binh v.v.. Đó là những di sản trong vốn kiến trúc của địa phương mang nhiều ý nghĩa về các mặt lịch sử, văn hoá, nghệ thuật, góp phần làm đa dạng nghệ thuật kiến trúc và văn hoá Việt Nam.
Hiện nay, Bảo tàng Bạch Đằng mở cửa mỗi tuần từ sáng 7h30’ đến 11h30’ và chiều từ 13h30’ đến 16h00’ vào các ngày thứ 4 đến chủ nhật. Đến Bảo Tàng Bạch Đằng chúng ta như được trở về với lịch sử để thêm hiểu, thêm yêu về truyền thống hào hùng của dân tộc và hiểu thêm về văn hóa lịch sử của Quảng Yên thân yêu.

Trung tâm TTXTDL biên tập.