Cụm di tích đền, chùa Xã Tắc nằm ở vị trí nơi địa đầu Đông Bắc Tổ quốc, cạnh ngã ba sông biên giới Việt - Trung được xây dựng từ khoảng cuối thế kỉ 13, đầu thế kỉ 14 để thờ thần thành hoàng Châu Móng Cái xưa là Xã Tắc đại vương. Tế Xã Tắc là đại lễ cổ truyền, có từ thời Đinh, truyền qua Lê, nhà Lý, nhà Nguyễn và được phục dựng lại từ năm 2018.
HƯỚNG DẪN BẢN ĐỒ ĐƯỜNG ĐI
Việc tổ chức phục dựng Lễ tế và đàn Xã Tắc góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa một “cột mốc” vững bền khẳng định chủ quyền lãnh thổ quốc gia và nét đặc trưng trong sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân.
Lễ hội đền Xã Tắc bao gồm các lễ chính như: Lễ Cấp thủy (lấy nước) tại Khu vực ngã ba Soáy nguồn - sông Ka Long; Lễ Mộc dục tại đền Xã Tắc; Lễ Nghinh Thần (Rước thần Xã - thần Tắc du hương); Lễ tế đàn Xã Tắc trong đó có nghi thức Nghênh thần, Tế tại đàn và nghi lễ Tống thần.
Lễ Nghinh Thần hay còn gọi là Rước thần Xã - thần Tắc du hương. Đây là một trong những phần lễ chính với đoàn rước gồm hàng trăm người tham dự.
Trong những bộ trang phục truyền thống cùng cờ hội, kiệu cống đoàn rước trải qua quãng đường dài gần 4 km.
Trong lúc Lễ Nghinh Thần diễn ra, người dân trên khắp các tuyến phố cũng sắp những mâm cỗ nhỏ và làm lễ trước cửa nhà để cầu mong một năm mới với mọi điều tốt đẹp.
Khu vực Đàn tế Xã Tắc nơi diễn ra phần lễ tế quan trọng nhất. Phỏng dựng lại đàn tế Xã Tắc, nhằm tạo ra không gian văn hóa, tâm linh hoàn chỉnh (đền thờ và đàn tế), phục vụ cho yêu cầu thực hành tín ngưỡng thờ thần Xã Tắc mà hạt nhân quan trọng là lễ tế Xã Tắc hàng năm.
Thần Xã- Thần Tắc là hai vị thần chủ trong tín ngưỡng thờ thần Xã Tắc; khẳng định sự tồn tại cũng như vai trò của đàn tế đối với sự hình thành và phát triển của đền Xã Tắc nói riêng và cộng đồng dân cư thành phố Móng Cái nói chung.
Lãnh đạo thành phố Móng Cái, các cơ quan, đơn vị, xã, phường, lực lượng
vũ trang trên địa bàn thành phố Móng Cái dâng hương tại đàn tế.
vũ trang trên địa bàn thành phố Móng Cái dâng hương tại đàn tế.
Sau phần lễ là phần hội. Chương trình nghệ thuật, đánh trống Khai hội đền
Xã Tắc diễn ra vào sáng ngày 6/3.
Xã Tắc diễn ra vào sáng ngày 6/3.