Nằm ở vùng quê có truyền thống cách mạng Đông Triều, chùa Bắc Mã không chỉ là danh lam cổ tự mà còn là di tích lịch sử, nơi giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ.
Từ trung tâm thị xã Đông Triều đến chùa Bắc Mã khoảng 7km, mất khoảng 11 phút di chuyển bằng ô tô trên tuyến đường nhựa rộng rãi. Đây cũng là một điểm nhấn trong hành trình tham quan tuyến du lịch Đệ tứ chiến khu Đông Triều, khám phá các di tích lịch sử như: đền An Biên thờ nữ tướng Lê Chân; chùa Hổ Lao, Đồn Cao và Cụm di tích lịch sử cách mạng khu mỏ than Mạo Khê…
Chùa Bắc Mã - một trong các di tích của Đệ tứ Chiến khu Đông Triều.Chùa Bắc Mã còn có tên là Phúc Chí tự. Chùa nhìn ra hướng Tây, có khung cảnh đẹp, non nước hữu tình. Trước mặt chùa qua một vườn bia tháp là một mặt hồ rộng hình bán nguyệt và cánh đồng rộng mênh mông. Chùa Bắc Mã là một tổng thể không gian kiến trúc quy mô được xây dựng trong một khuôn viên có diện tích gần 3 mẫu đất. Theo các văn bia, văn tự Hán còn lưu trữ được cho thấy chùa Bắc Mã(Phúc Chí Tự) có lịch sử trên dưới sáu trăm năm và đã qua nhiều lần trùng tu lại.
Chùa Bắc Mã đã từng là Đệ nhất danh lam của vùng Đông Bắc, có khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, có kết cấu kiến trúc tinh xảo, khéo léo của kiến trúc cổ Việt Nam. Cùng với nó các hiện vật tiêu biểu cho nền nghệ thuật cổ truyền, được thể hiện độc đáo qua các pho tượng, trang trí, bia đá và các vật điêu khắc khác. Mặt khác chùa Bắc Mã đã trải qua bao thăng trầm của lịch sử, qua nhiều lần trùng tu chùa Bắc Mã đã khéo léo kết hợp giữa nghệ thuật điêu khắc, kiến trúc của các thời kỳ Trần, Hậu Lê, Nguyễn…
Chùa Bắc Mã đã trải qua nhiều lần tôn tạo nhưng vẫn giữ được nhiều di vật, cổ vật quý có giá trị to lớn về văn hóa, lịch sửTrước tổng khởi nghĩa tháng 8 năm 1945, trên đất nước ta chủ yếu là các tỉnh Bắc Kì và Bắc Trung Kì đã hình thành một số chiến khu lớn cùng hàng loạt căn cứ vũ trang nhỏ, trong đó có Chiến khu Trần Hưng Đạo (tức Đệ tứ chiến khu) lấy nguyên 2 huyện Đông Triều (Quảng Ninh) và Chí Linh (Hải Dương) làm trung tâm, chạy dài suốt từ Hải Dương cho tới các tỉnh miền duyên hải Đồng bằng Bắc Bộ. Chùa Bắc Mã là một trong những cơ sở đầu tiên, quan trọng để tổ chức Việt Minh hoạt động. Trong thời gian chuẩn bị cho cách mạng tháng 8 năm 1945, chùa Bắc Mã là trụ sở đi về, hội họp của các thành viên ban lãnh đạo khu căn cứ, trạm đón nhận cán bộ Việt Minh, thanh niên yêu nước từ các nơi tìm đến tham gia xây dựng khu căn cứ. Chùa còn là trung tâm chuẩn bị về mặt hậu cần và địa điểm tập kết các lực lượng chủ yếu cho cuộc khởi nghĩa.
Chùa Bắc Mã với một thế rất lợi hại đã giữ vị trí quan trọng trong quá trình khởi nghĩa giành chính quyền ở Đông Triều, là nơi xuất quân của nghĩa quân. Chùa trở thành một địa danh gắn liền với những thắng lợi vẻ vang của Đông Triều, lật đổ chính quyền tay sai Nhật, cùng nhân dân địa phương trong tỉnh và cả nước tiến hành tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công. Từ thắng lợi của khởi nghĩa giành chính quyền ở Đông Triều là tiền đề để Chiến khu Trần Hưng Đạo - Chiến khu Đông Triều được thành lập ngày 8/6/1945.
Chùa Bắc Mã là nơi tham quan, học tập, giáo dục truyền thống cách mạng bổ ích cho giới trẻ.Tháng 6/2020, nhân dịp kỷ niệm 75 năm thành lập Đệ tứ Chiến khu, chùa Bắc Mã đã được tỉnh đầu tư tôn tạo, mở rộng với tổng trị giá khoảng 30 tỷ đồng. Hiện chùa Bắc Mã có diện mạo mới khang trang.
Tới chùa Bắc Mã, du khách sẽ được tham quan, tìm hiểu các tư liệu lịch sử về những ngày đầu thành lập Chiến khu Đông Triều. Trong không khí những ngày tháng tám lịch sử này, chùa Bắc Mã hẳn sẽ là một điểm đến ý nghĩa để du khách, nhất là giới trẻ thêm hiểu về lịch sử, truyền thống cách mạng của quê hương Đông Triều nói riêng, Quảng Ninh nói chung.
Trung tâm TTXTDL biên tập
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)