Tối 3/9, tại tỉnh Tuyên Quang, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với 11 tỉnh có di sản Then tổ chức lễ đón nhận Bằng ghi danh “Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Các nghệ nhân dân gian hát Then ở Bình Liêu đã đại diện cho đoàn người Tày Quảng Ninh tham gia sự kiện này.
Đoàn người Tày Quảng Ninh tại lễ vinh danh. Ảnh: Tô Đình Hiệu (CTV).Di sản Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái tập trung chủ yếu ở các tỉnh vùng Đông Bắc (Bắc Giang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Tuyên Quang), vùng Tây Bắc (Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai).
Hát Then là một loại hình diễn xướng dân gian, gắn bó mật thiết trong đời sống của đồng bào Tày, Nùng, Thái; là một thực hành nghi lễ phản ánh các quan niệm về con người, thế giới tự nhiên và vũ trụ. Các lễ Then diễn tả hành trình thầy Then điều khiển đoàn âm binh đi từ Mường Đất lên Mường Trời để dâng lễ vật và thỉnh cầu trong lễ: Cầu an, chữa bệnh, cầu mùa, chúc mừng năm mới. Thầy Then mặc lễ phục và vừa hát tiếng dân tộc mình vừa gảy tính tẩu, xóc chùm xóc nhạc, phất quạt.
Dân tộc Tày trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh sống tập trung ở Bình Liêu, Tiên Yên, Ba Chẽ, Hạ Long, Đầm Hà, Hải Hà, Đông Triều, với trên 31.000 người. Then Quảng Ninh được người Tày gìn giữ và chia làm 2 thể loại, đó là Then nghi lễ và Then văn nghệ.
Then Quảng Ninh có 3 làn điệu chính, người hát tự lượn then theo tiết tấu. Mỗi câu then có 7 âm tiết. Hát Then có thể hát đơn, hát đôi hoặc hát đối đáp theo kiểu ngẫu hứng. Nhạc đệm là cây đàn tính 2 dây do các nghệ nhân tự sáng tạo. Quảng Ninh đã có những Nghệ nhân Ưu tú như: Hà Thị Phương, Nông Thị Sin, Hoàng Thiêm Thành, Lương Thiêm Phú (Bình Liêu), Nông Thị Hang (Tiên Yên) và nhiều nghệ nhân dân gian khác đang thực hành di sản hát Then.
Nghệ nhân dân gian ở Bình Liêu truyền dạy hát then cho giới trẻ.Lễ đón nhận nhằm tôn vinh di sản văn hóa phi vật thể thực hành Then của người Tày, Nùng,Thái, khẳng định bản sắc văn hóa các cộng đồng dân tộc Việt Nam. Đồng thời, tuyên truyền, quảng bá sâu rộng về giá trị và ý nghĩa của di sản cũng như tiềm năng, thế mạnh phát triển du lịch của mỗi địa phương có Then.
Nguồn: Báo Quảng Ninh
